Gewasbeskerming is ’n kernpilaar in die voortdurende strewe om te verseker dat produsente genoeg kos vir ’n groeiende wêreldbevolking kan voorsien. 

Plaagdoders moet egter met uiterste verantwoordelikheid hanteer word om te voorkom dat dit gesondheids- of omgewingsrisiko’s meebring. Daarom is dit van kardinale belang dat elkeen wat met hierdie produkte werk, behoorlik opgelei word in die verantwoordelike gebruik daarvan.

Elriza Theron, kommunikasiebeampte by CropLife SA, beklemtoon dat hierdie opleiding nie as ’n blote formaliteit beskou kan word nie; dit is ’n kollektiewe plig binne die bedryf om te verseker dat die nodige inligting beskikbaar gestel word aan diegene wat benodig.

‘Gewasbeskerming word vergelyk met ’n verdedigingsmeganisme wat gewasse beskerm’

“Ons kos het beskerming nodig, net soos ons onsself teen moontlike bedreigings beskerm. Sonder behoorlike gewasbeskerming sou ons ’n beduidende persentasie van ons voedselvoorraad aan plae en onkruid verloor, wat rampspoedige gevolge vir wêreldwye voedselsekerheid sou hê.”

Gewasbeskerming word vergelyk met ’n verdedigingsmeganisme wat gewasse beskerm teen insekte, onkruid, en siektes wat almal met mense meeding om voedsel. Die statistieke is skokkend, met 20 tot 40% van gewasse wat wêreldwyd jaarliks aan plae verloor word.

Sonder gewasbeskermingshulpmiddels sou hierdie syfer ongetwyfeld baie hoër wees, wat moontlik tot wydverspreide voedseltekorte sou lei.

Theron beklemtoon egter dat gewasbeskermingsprodukte verantwoordelik gebruik moet word. “Hierdie produkte is ontwerp om spesifieke teikens te beheer, wat hulle van nature gevaarlik maak. Maar dit is belangrik om te verstaan dat ’n produk slegs ’n risiko word wanneer dit onverantwoordelik gebruik word.”

Sy vergelyk dit met die bestuur van ’n motor, waar die gevaar bestaan, maar die risiko beperk word deur veiligheidsprotokolle na te kom.

Theron beklemtoon dat die sleutel tot verantwoordelike gebruik lê in die begrip en nakoming van die produketikette. Hierdie etikette is nie net burokratiese rompslomp nie, maar die resultaat van uitgebreide navorsing wat daarop gemik is om duidelike instruksies te verskaf om risiko’s te beperk.

‘Hierdie stelsel standaardiseer hoe chemiese gevare deur etikette gekommunikeer word’

“Om ’n produk te gebruik in stryd met sy etiketinstruksies is onwettig en hou beduidende risiko’s in,” waarsku sy.

Die regsraamwerk wat gewasbeskerming in Suid-Afrika reguleer, is sterk, met verskeie wette en regulasies in plek om veiligheid te verseker. Onder hierdie regulasies vereis die Regulasies vir Gevaarlike Chemiese Agente, onder die Wet op Beroepsgesondheid en Veiligheid, die gebruik van die Globale Geharmoniseerde Stelsel van Klassifikasie en Etikettering van Chemikalieë (GHS).

Hierdie stelsel standaardiseer hoe chemiese gevare deur etikette gekommunikeer word, wat dit makliker maak vir gebruikers om die risiko’s wat daarmee gepaard gaan, te verstaan.

In 2023 het CropLife SA ’n belangrike inisiatief geloods om die verantwoordelike gebruik van gewasbeskermingsprodukte te bevorder deur middel van ’n “train the trainer”-module. Hierdie program het ten doel om bedryfsdeskundiges, wat met produsente en plaaswerkers werk, toe te rus met die kennis om belangrike inligting oor die verantwoordelike gebruik van landbouchemikalieë oor te dra.

Die opleiding dek verskeie aspekte van verantwoordelike gebruik, insluitend die dra van die regte persoonlike beskermende toerusting (PPE), veilige vermenging, toepassing, berging, en vervoer van gewasbeskermingsprodukte. Dit behandel ook noodprotokolle en die belangrikheid van die verstaan van die produketikette, veral in die lig van die nuwe GHS-vereistes.

Theron beklemtoon die belangrikheid van hierdie inisiatief om ’n “sneeubaleffek” van kennisverspreiding oor die waardeketting te skep. Deur sleutelpersone op te lei, hoop CropLife SA om te verseker dat almal wat betrokke is by die gebruik van gewasbeskermingsprodukte, voldoende ingelig en voorbereid is. 

‘Om te verseker dat gewasbeskermingsprodukte verantwoordelik gebruik word’

Oor die afgelope jaar het CropLife SA en sy gesertifiseerde afrigters verantwoordelike gebruiksopleiding aan bykans 6 000 produsente en plaaswerkers verskaf. Dit is net die begin, want Theron glo dat hoe meer mense opgelei word, hoe groter sal die volhoubaarheidsneeubal word.

Die doel is duidelik: om te verseker dat gewasbeskermingsprodukte verantwoordelik gebruik word, wat nie net die voedselvoorraad beskerm nie, maar ook die gesondheid van diegene wat dit produseer en die omgewing waarin dit verbou word.

OFM Agri/Robyn Schutte mvh