Terwyl Eskom beurtkrag vir 104 opeenvolgende dae opgeskort het weens voldoende opwekkingskapasiteit om elektrisiteit aan die land te verskaf, het die kwessie van netwerkoorlading weer opgeduik met die aanbreek van die winter.

Hierdie kwessie is algemeen in die Eskom-toevoergebiede in Limpopo, Wes-Kaap, Oos-Kaap, Gauteng, Mpumalanga, KwaZulu-Natal en Noordwes. Sowat 94% van die totale oorlaaide transformators is in hierdie gebiede as gevolg van elektrisiteitsdiefstal en onoordeelkundige gebruik van elektrisiteit. 

Ten spyte van volgehoue openbare inligtingsveldtogte aan kliënte oor die implikasies van elektrisiteitdiefstalaktiwiteite, het Eskom geen ander opsie as om kragvermindering te implementeer om sy bates te beskerm teen herhaalde mislukkings en ontploffings, wat ’n risiko vir menselewens inhou nie.

Take a stand against electricity theft and vandalism. Help prevent criminals from damaging Eskom property and take back your power! REPORT any incidents of vandalism to Eskom: 0800 112 722 or to the SAPS: 10111 #takeyourpowerback pic.twitter.com/eNH3U6GV5p

— Eskom Hld SOC Ltd (@Eskom_SA) June 18, 2024

“Ons implementeer kragvermindering slegs as ’n heel laaste uitweg vir die kortste moontlike tydperke nadat alle ander opsies uitgeput is," sê Monde Bala, Groep Uitvoerende Bestuur vir Verspreiding.

“ ’n Transformator wat deur oorlading beskadig word, kan ’n gebied vir tot ses maande sonder krag laat en die beskerming van Eskom se bates is in die beste belang van alle Suid-Afrikaners,” het Bala afgesluit.

Die diefstalaktiwiteite is wyd uiteenlopend en sluit onwettige verbindings, netwerktoerustingdiefstal, vandalisme, meteromleidings en peutery, ongemagtigde netwerkbedrywighede en die aankoop van elektrisiteit van onwettige verkopers in.

Avoid overloading transformers! This can cause power outages and safety hazards. Report any signs of overloading to Eskom to keep your community safe!
Save Your Transformers and Save Lives! #ReportIllegalConnections #SaveYourTransformerSaveLives pic.twitter.com/bKpmFUt8Mq

— Eskom Hld SOC Ltd (@Eskom_SA) July 9, 2024

Beurtkrag is ’n lang gevestigde proses wat Eskom in spesifieke gebiede gebruik wanneer die nasionale netwerk beperk is en daar nie voldoende kapasiteit is om op te wek nie, maar ’n transformator se integriteit is in gevaar as gevolg van oorlading.

Oorlading van die transformators word hoofsaaklik tydens spitstye rondom 05:00 tot 07:00 in die oggend en 17:00 tot 19:00 in die aand aangeteken.  

In gebiede waar kragvermindering in die verlede geïmplementeer is, het Eskom ’n aansienlike vermindering in toerustingonderbrekings en langdurige onderbrekings gesien.

#EskomMediaStatement

‘Save Your Transformers, Save Lives’ campaign: Eskom replaces over 400 transformers damaged by network overloading. pic.twitter.com/3UeCguCIpX

— Eskom Hld SOC Ltd (@Eskom_SA) June 12, 2024

Om die las te verminder en skielike verlies aan toevoer te voorkom, het Eskom die 'Save Your Transformers, Save Lives'-veldtog van stapel gestuur. Kliënte word versoek om hul verbruik te verminder, te verseker dat die elektrisiteit wat hulle verbruik wettiglik gekoppel is, daarvoor betaal word, van wettige verkopers aangekoop is, en onwettige aktiwiteite aan te meld.

In gebiede waar lasvermindering geïmplementeer sal word, sal die betrokke groepering of provinsie met geaffekteerde kliënte kommunikeer deur die normale kanale, insluitend SMS en Customer Connect nuusbriewe.

#EskomGauteng #SowetoOutage

A fire at the Zola substation has affected electricity supply to Dobsonville, Emdeni, Jabulani, Moletsane, Mofolo North, Naledi, Tladi, Zola and Zondi. We are working with the fire department to extinguish the fire so that our technicians can conduct… pic.twitter.com/Sx2308spxx

— Eskom Hld SOC Ltd (@Eskom_SA) June 12, 2024

Gedurende die winterseisoen is daar ’n eksponensiële toename in energievraag in gebiede wat geneig is tot elektrisiteitsdiefstal, aangesien elektrisiteit dikwels onoordeelkundig gebruik word, wat lei tot netwerkonderbreking as gevolg van uiterste oorlading.

Daar is tans sowat 2 111 transformators wat gereeld oor die land heen oorlaai word en die risiko loop om beskadig te word, met sowat 900 transformators wat wag om vervang te word.

Met verloop van tyd het Eskom hulpbronne belê en kapasiteit verhoog om aan die eksponensiële vraag te voldoen in hierdie gebiede wat geneig is tot oorlading. Ten spyte van hierdie beleggings het die vraag bly groei, wat die situasie onvolhoubaar maak. Eskom het met verskeie gemeenskappe in gesprek getree en hulle opgevoed oor die veilige en doeltreffende gebruik van elektrisiteit. In sommige gebiede het Eskom onwettige verbindings verwyder; netwerkoorlading duur egter voort.

Eskom to resume load-reduction but not load-shedding https://t.co/IoVGxvzA6A #eskom #poweralert #loadshedding #loadreduction pic.twitter.com/u1fFW0uMK2

— Snow Report Southern Africa (@SnowReportSA) July 9, 2024

Sleutelpunte oor lasvermindering:
- Beurtkragvermindering is nie beurtkrag nie.
- Belastingvermindering word geïmplementeer in gebiede wat as hoërisiko geïdentifiseer is as gevolg van verhoogde energieverbruik.
- Implementering sal tydens spitstye plaasvind wanneer die vraag die hoogste is.
- Kommunikasie met ons kliënte sal gehandhaaf word.
- Pogings sal aangewend word om volle krag so vinnig moontlik te herstel sodra die risiko afneem.
- Kliënte moet nie foute tydens lasverminderingsperiodes rapporteer nie en moet alle installasies as lewendig en gevaarlik hanteer.

Terwyl Eskom poog om betalende klante van kragvermindering uit te sluit, laat die netwerk se opstelling nie toegewyde toevoerlyne aan betalende kliënte toe nie, wat dit onprakties maak om hulle afsonderlik te diens.

Kliënte word versoek om kriminele aktiwiteite soos onwettige verbindings, diefstal en vandalisme, wat transformators, mini-substasies en ander elektrisiteitsinfrastruktuur kan beskadig, by 0800 112 722 aan te meld by die Eskom-misdaadlyn.

‘Munisipaliteite skuld Eskom R78 miljard’

Die Minister van Elektrisiteit en Energie, dr. Kgosientsho Ramokgopa, het intussen ’n beroep op munisipaliteite gedoen om die R78 miljard wat aan Eskom verskuldig is, aan te spreek. Dit sal die kragvoorsiener in staat stel om sy verpligtinge na te kom.

“Gesamentlik skuld munisipaliteite Eskom R78 miljard en … baie hiervan is oninbaar. Daar is geen moontlikheid onder die son dat ons daardie R78 miljard gaan insamel nie. Dit is belangrik dat ons hierdie prentjie oplos,” het minister Ramokgopa gesê.

READ | The R78 billion debt owed to Eskom by municipalities must be urgently addressed to protect the ability of the power utility to fulfil its mandate. https://t.co/QIe8YgX7LK

— @SAgovnews (@SAgovnews) July 8, 2024

“Hierdie prentjie bied probleme vir Eskom. Eskom het hierdie geld nodig sodat hy in sy eie infrastruktuur kan herbelê. Munisipaliteite moet daardie geld betaal … maar op ’n objektiewe grond het hulle eenvoudig nie die middele om te kan betaal nie,” het hy bygevoeg.

Ramokgopa het verduidelik dat Eskom met die huidige trajek teen 2050 meer as R3 triljoen geskuld sal word, wat die bestaan van die kragvoorsiener bedreig. “Eskom sal in duie stort,” het hy gesê, “opwekkingskapasiteit gaan in die gedrang kom. Dit is dus belangrik dat ons hierdie vraag oplos.”

“Die grootste slagoffers van dit alles is die eindverbruiker en, per definisie, die Suid-Afrikaanse ekonomie,” het hy gesê.

OFM Nuus cg