Tydens ’n onlangse webinaar, aangebied deur FairPlay, het toonaangewende kenners beklemtoon dat inenting dringend opgeskerp moet word as ’n sleutelstrategie om pluimveeboerderye, voedselsekerheid en die ekonomie te beskerm. 

Tussen 2017 en 2023 is meer as R2,2 miljard belê in plase, broeikasfasiliteite en verwerkingsaanlegte, wat gelei het tot ’n aansienlike toename in pluimveeproduksie. Die 2023-uitbreking van HPAI (voëlgriep) het egter ongekende verliese veroorsaak. 

Meer as 30% van Suid-Afrika se pluimveekuddes is uitgeskakel, wat die bedryf sowat R9,5 miljard gekos het en tot meer as 1 300 werksverliese in die formele sektor gelei het, met ’n verdere impak op die informele mark. 

Hierdie ekonomiese skok het hoër hoenderpryse tot gevolg gehad, wat voedselsekerheid veral vir laer-inkomste huishoudings in die gedrang bring.

‘Ons kan nie nog ’n krisis bekostig nie’

“Die pluimveebedryf dra byna 20% van die land se diereproduk-BBP by,” sê Dr. Mpofu, Senior Lektor en voorsitter van die Animal Research Ethics Committee. 

“Die 2023-uitbreking het getoon hoe kwesbaar ons is. Ons kan nie ’n herhaling van so ’n ramp bekostig nie.”

‘Nou optree om uitbrekings onder beheer te bring’

Voëlgriep is nie net ’n bedreiging vir die bedryf nie, maar ook vir openbare gesondheid. Prof. Bragg, emeritus professor, waarsku dat antigeneverskuiwing kan plaasvind, waar voëlgriep met genetiese materiaal van ander spesies meng en moontlik nuwe, hoogs aansteeklike, menslike stamme kan skep. 

Hy wys daarop dat pandemies soos die Spaanse griep van 1918 op soortgelyke wyse ontstaan het.

“As voëlgriep muteer sodat dit van mens tot mens oordraagbaar word, kan dit katastrofies wees,” sê Bragg. “Ons moet nou optree om uitbrekings onder beheer te bring voordat dit eskaleer.”

Inenting: Die doeltreffendste verdediging

Volgens kenners is inenting die doeltreffendste manier om die siekte te beheer. Biosekuriteitsmaatreëls is noodsaaklik, maar onvoldoende. 

Dr. Bisschop, senior lektor en veearts, beklemtoon dat pluimvee-inenting reeds ’n algemene praktyk in Suid-Afrika is, met broeiplekke wat 99–99,5% effektiwiteit behaal. Hierdie stelsel kan maklik aangepas word vir HPAI-inenting.

“Ons ent reeds elke hoender in die land in teen ander siektes. As dit toegelaat word, kan ons onmiddellik met HPAI-inenting begin en toekomstige uitbrekings drasties verminder,” verduidelik Bisschop. 

“Die infrastruktuur is daar, die entstowwe is beskikbaar en die proses is bewys effektief.”

Beleidskwessies en ekonomiese oorlewing

Ten spyte van die dringendheid, vereis die regering tans die uitskakeling van besmette kuddes sonder vergoeding, wat boere se finansiële oorlewing bedreig. Terwyl onderhandelinge oor inentingsprotokolle voortgaan, is huidige vereistes te streng vir selfs die mees gevorderde plase. 

Die bedryf werk nou saam met die Departement van Landbou om uitvoerbare inentingsbeleid te ontwikkel wat biosekuriteit met ekonomiese lewensvatbaarheid balanseer.

Die pad vorentoe

Suid-Afrikaanse pluimveeleiers beklemtoon die noodsaaklikheid van proaktiewe maatreëls. 

Izaak Breitenbach, uitvoerende hoof van die SA Pluimveevereniging se braaikuikendivisie, glo dat die sektor steeds kan groei, mits beslissende optrede teen voëlgriep geneem word.

“As ons nou inent, kan ons nog ’n verwoestende uitbraak voorkom, voedselpryse stabiliseer en werksgeleenthede beskerm. Die tyd vir huiwering is verby – die toekoms van Suid-Afrika se pluimveebedryf hang hiervan af.”

OFM Agri/Verklaring mvh