The Ecology and Management of Invasive Prosopis Trees in Eastern Africa is die resultaat van ’n dekade lange internasionale navorsingsprojek wat ses universiteite en agt instellings in lande soos Suid-Afrika, Kenia, Ethiopië, Tanzanië, Switserland en die VSA betrek het.

’n Goedbedoelde plan wat skeefgeloop het

Tussen die 1970’s en 1990’s het internasionale hulplenigingsorganisasies Prosopis-spesies, afkomstig uit die Amerikas, op groot skaal in oostelike Afrika aangeplant om woestynvorming te beveg. Hoewel die bome aanvanklik voordele soos veevoer, skadu en brandhout gebied het, het veral Prosopis juliflora ’n problematiese indringer geword. 

In 2006 het gemeenskappe in Kenia internasionale aandag getrek toe hulle ’n tandlose bok hof toe geneem het om die negatiewe impak van Prosopis-peule op vee te illustreer.

Volgens prof. Brian van Wilgen, een van die redakteurs van die boek en emeritus professor aan die Universiteit Stellenbosch, het hierdie bome reeds sowat tien miljoen hektaar grond in oostelike Afrika ingeneem – ’n oppervlakte soortgelyk aan die Noordwes Provinsie van Suid-Afrika.

Die gevolge sluit in die verplasing van gemeenskappe, verlies aan natuurlike habitatte, en uitputting van grondwaterbronne.

“Indien die verspreiding van Prosopis onbepaald voortgaan, kan die indringing driekwart van Kenia se grondgebied en byna die helfte van Ethiopië en Tanzanië dek. Dit kan ’n beraamde ekonomiese koste van tot $375 miljoen per jaar tot gevolg hê. 

“Die bome gebruik tot 50% van die jaarlikse streek se reënval, wat grondwatervoorrade uitput en klimaatsverandering vererger.”

Prof. Brian van Wilgen, een van die outeurs van die boek. Foto: Jano Barnard

Vul ’n kennisleemte

Die boek bied ’n broodnodige bydrae tot die veld van indringerbiologie, wat tot dusver ’n gebrek aan Afrika-gebaseerde navorsing toon. Van Wilgen benadruk dat slegs 3,4% van alle publikasies oor indringerbiologie uit Afrika kom, en dat hierdie gebrek ernstige implikasies vir bestuurstrategieë inhou.

Die outeurs hoop dat die boek ’n eenstopbron van inligting vir beleidmakers en besluitnemers sal wees. Prof. Philip Hulme van die Lincoln Universiteit in Nieu-Seeland beskryf die boek as ’n “uitstekende oorsig van die negatiewe impak van korttermynbeleidstelling op omgewings- en sosiale volhoubaarheid.”

Samewerking oor grense

Die boek is gebaseer op die resultate van die Woody Weeds-projek (2015–2024), gefinansier deur Switserse instellings. Dit is geredigeer deur navorsers van Stellenbosch Universiteit, Haramaya Universiteit in Ethiopië, en ander internasionale instellings.

Die publikasie is beskikbaar by die CABI Invasives Series-webwerf, en dien as ’n riglyn vir toekomstige pogings om die verspreiding van hierdie “konflik”-spesie te beheer en die gevolge daarvan te bestuur.

OFM Agri cg/mvh