Die Trump-administrasie het die Suid-Afrikaanse ambassadeur Ebrahim Rasool uit die land gegooi en hom tot persona non grata verklaar, nadat hy ’n lesing gehou het waarin hy beweer het dat Amerikaanse president Donald Trump ’n wit heerssugtige is. 

Die verhouding het onder druk gekom weens onder meer meningsverskille oor handel, buitelandse beleid en Suid-Afrika se standpunt oor internasionale konflik, spesifiek Suid-Afrika se regsgeding teen Israel in die Internasionale Geregshof oor die konflik in Gasa.

Die grootste bron van spanning was egter die ondertekening van die Onteieningswet, wat grondhervorming sonder vergoeding moontlik maak. Die wet het skerp reaksie in Amerika ontlok, veral vanuit pres. Donald Trump se administrasie. 

Hy het hulpfondse opgeskort en in die openbaar kritiek gelewer, met verwysing na beweerde diskriminasie teen wit boere.

In ’n “Bevrydingsdagtoespraak” vroeg in April het Trump ’n tweeledige tariefstruktuur aangekondig: ’n basistarief van 10% op alle invoer, effektief vanaf 5 April, en bykomende landspesifieke “wederkerige” tariewe, wat gemik is op lande wat na bewering onregverdige handelspraktyke toepas.

Nadat hierdie maatreëls gemengde resultate opgelewer en verskeie ekonomiese nagevolge gehad het, het Trump tydelik voorgestelde tariewe op verskeie lande opgeskort of uitgestel vir onderhandelinge.

China was egter ’n belangrike uitsondering en kry steeds verhoogde handelsboetes. Trump het ’n substansiële tarief van 125% op Chinese invoer ingestel, met onmiddellike effek. 

Hierdie besluit volg op wat Trump beskryf het as ’n gebrek aan “respek” van China vir wêreldmarkte. Die administrasie het aangedui dat onderhandelinge met China nog nie begin het nie.

Diplomatieke verwydering kommerwekkend

Hierdie aankondigings weerspieël Trump se gebruik van tariewe as instrumente om handelstekorte, nasionale sekuriteitskwessies, en immigrasieprobleme tydens sy presidensie aan te spreek.

Ramaphosa het gereageer deur te verklaar dat Amerika Suid-Afrika se tweede grootste handelsvennoot bly, wat die diplomatieke verwydering besonder kommerwekkend vir Suid-Afrika maak.

In ’n verklaring het hy gesê Jonas sal verantwoordelik wees vir hoëvlak-verhoudinge met Amerikaanse regeringsamptenare en leiers in die privaat sektor om Suid-Afrika se diplomatieke, ekonomiese en bilaterale belange te bevorder. Hy sal ook strategiese vennootskappe ontwikkel en onderhandelinge namens Suid-Afrika lei.

"I hereby announce the appointment of Mr Mcebisi Jonas as my Special Envoy to the USA, serving as the official representative of the President and the Government of South Africa."

Statement by President @CyrilRamaphosa on the appointment of his Special Envoy to the US… pic.twitter.com/xxUJfvmf9h

— The Presidency ???? (@PresidencyZA) April 14, 2025

Jonas geniet wye agting in sowel die openbare as privaat sektore. Benewens sy tyd as adjunkminister van finansies, het hy in 2018 gedien as een van vier presidensiële beleggingsgesante wat aangewys is om internasionale kapitaal na Suid-Afrika te lok. 

Hy is tans die voorsitter van die MTN Groep en sal daardie pos behou terwyl hy as gesant dien.

In Maart 2016 het adjunkminister Jonas ’n storm ontketen toe hy ’n verklaring vrygestel dat die Guptas hom inderdaad in Desember die top-tesouriepos aangebied het voordat oudpres. Jacob Zuma vir Nhlanhla Nene, die minister van finansies, afgedank het.

Nadat Zuma Nene in Desember afgedank het in ’n stap wat skokgolwe deur finansiële markte gestuur het, het Zuma hom vervang met die relatief onbekende ANC-agterbanker David van Rooyen. Hy het dae later onder druk geswig en die vertroude voormalige nasionale tesouriebaas, Pravin Gordhan, teruggebring na die portefeulje.

Ramaphosa het die historiese belang van Suid-Afrika se verhouding met die VSA beklemtoon en gesê Jonas se aanstelling dui op ’n hernieude verbintenis tot wedersydse samewerking gebaseer op respek en gedeelde voordeel.  Hy het vertroue uitgespreek in Jonas se vermoë om die diplomatieke verhouding te herstel, gegewe sy ervaring in ekonomiese ontwikkeling, openbare diens en internasionale betrokkenheid.

Hierdie strategiese skuif word gesien as ’n poging deur Ramaphosa om ’n kritieke internasionale vennootskap te stabiliseer terwyl hy delikate wêreldkwessies en plaaslike beleidsprioriteite bestuur.

OFM Nuus mvh