Wandile Sihlobo, die landbousakekamer Agbiz se hoofekonoom, meen hierdie groei is ten spyte van die midsomerdroogte wat graan- en oliesaadproduksie geraak het. “Die sterk vrugteoes, herstel in die veesektor en ruim graanvoorrade van die vorige seisoen het tot die groei bygedra.”

Verhoogde uitvoervolumes en hoër pryse van sekere produkte het hierdie prestasie ondersteun.

South Africa’s agricultural exports reached a new record of US$13,7 billion in 2024, up 3% from the previous year. pic.twitter.com/Qs2lKqjiAv

— Wandile Sihlobo (@WandileSihlobo) March 3, 2025

Uitvoermarkte en produkprestasie

Afrika bly Suid-Afrika se grootste uitvoermark en het 44% van die totale uitvoerwaarde in 2024 verteenwoordig. Belangrike uitvoerprodukte na Afrika sluit in mielies, mieliemeel, koring, suiker, appels en pere, vrugtesappe, wyn, sojaboonolie, sonneblomolie en oliekoek.

As ’n kollektiewe mark was Asië en die Midde-Ooste die tweede grootste uitvoerbestemming met 21% van die totale uitvoer. Uitvoer na hierdie streek het hoofsaaklik sitrus, neute, appels en pere, wol, bessies, suiker, beesvleis, skaapvleis, wyn en vrugtesappe ingesluit.

Die Europese Unie was Suid-Afrika se derde grootste mark met 19% van die uitvoer. Sitrus, druiwe, wyn, dadels, avokado’s, pynappels, vrugtesappe en neute was van die topprodukte wat na die EU uitgevoer is.

Die Amerikas het 6% van die uitvoer verteenwoordig, met sitrus, druiwe, wyn, vrugtesappe en neute as die belangrikste produkte. Die res van die wêreld, insluitend die Verenigde Koninkryk, het 10% van die uitvoer verteenwoordig.

Uitdagings rondom Agoa

Uitvoer na die VSA het 4% van Suid-Afrika se totale landbou-uitvoer beloop, wat deel uitmaak van die 6% na die Amerikas. Hierdie uitvoer bestaan hoofsaaklik uit sitrus, druiwe, wyn en vrugtesappe. As Suid-Afrika uit die Agoa-handelsooreenkoms uitgesluit word, sal die land onderhewig wees aan ’n gemiddelde invoerbelasting van 3%, wat ander mededingers met belastingvrye toegang tot die VSA-mark bevoordeel.

Landbou-invoer en handelsurplus

Suid-Afrika het in 2024 landbouprodukte van US$7,6 miljard ingevoer, ’n toename van 8% teenoor die vorige jaar. Die grootste invoerprodukte was koring, palmolie, rys, pluimvee en whisky. Suid-Afrika voer bykans die helfte van sy jaarlikse koringverbruik in weens ongunstige klimaatsomstandighede en laer winsgewendheid in tradisionele koringproduksiestreke soos die Vrystaat.

Ten spyte van die toename in invoer het Suid-Afrika ’n landbou-handelsoorskot van US$6,2 miljard aangeteken, hoewel dit 2% laer was as in 2023 weens die styging in invoerwaarde.

Beleidsaanbevelings

Om volgehoue groei te verseker, moet Suid-Afrika fokus op die volgende:

• Verbetering van logistieke doeltreffendheid: Beleggings in hawe- en spoorinfrastruktuur en die opgradering van paaie in landbougebiede is noodsaaklik om die vloei van produkte te verseker.
• Behoud van bestaande markte: Suid-Afrika moet sy posisie in sleutelmarkte soos die EU, Afrika, Asië, die Midde-Ooste en die Amerikas behou, veral te midde van toenemende tariefdebatte in die VSA.
• Uitbreiding na nuwe markte: Die Departement van Handel, Nywerheid en Mededinging, die Departement van Internasionale Betrekkinge en Samewerking, en die Departement van Landbou moet nuwe uitvoermarkte verken. BRICS-lande soos China, Indië, Saoedi-Arabië en Egipte bied geleenthede indien invoertariewe verlaag en fitosanitêre hindernisse aangespreek word.

Ander strategiese teikens sluit in Suid-Korea, Japan, Viëtnam, Taiwan, Mexiko, die Filippyne en Bangladesj. Die openbare en privaat sektor wil albei Suid-Afrika se uitvoermarkte verder ontwikkel en diversifiseer.

OFM Agri/Verklaring cg