Die Rusland-Oekraïne-konflik het aanvanklik gelei tot ’n styging in groente-oliepryse plaaslik en wêreldwyd in 2022. Beide lande is groot uitvoerders.

Verbruikers het wel ’n welkome verligting in 2023 ervaar, aangesien pryse oor die algemeen 'n verlaging getoon het. 

Die Voedsel- en Landbou-organisasie (FAO) het ’n jaar-tot-jaar-toename van 14% in globale plantolie-inflasie in 2022 gerapporteer, wat ’n maandelikse hoogtepunt van 58% in Maart bereik het weens ontwrigtings veroorsaak deur die Rusland-Oekraïne-oorlog, wat handel en beskikbaarheid beïnvloed het.

Paul Makube, FNB-landbou-ekonoom, sê ten spyte van hierdie uitdaging het produksiekwessies in Spanje, Suid-Amerika, Maleisië en ’n Turkse verbod op die uitvoer van olyfolie, daartoe gelei dat wêreldwye plantaardige olie-inflasie die afgelope 15 maande negatief bly, met -20,7% jaar-op-jaar in Oktober 2023.

Daarteenoor het die plaaslike mark in Suid-Afrika 'n verhoogde neiging in 2022 gesien, gegewe die land se status as ’n netto-invoerder van vette en olies. 

Konola-aanplantings

Die gunstige pryse het boere aangespoor om aanplantings te vermeerder, met hektare vir kanola vir 2023 wat jaar-op-jaar met 6,2% gestyg het tot 131 200 hektaar. 

Onlangse oesskattings deur die Oesskattingskomitee toon ’n indrukwekkende oes van 237 450 ton, wat ’n aansienlike 13,1% jaar-op-jaar toename merk. 

Makube sê hierdie positiewe ontwikkeling bevoordeel verbruikers deur die beskikbaarheid van kanolasaad-neweprodukte soos olies en margarien te verbeter, en help sodoende om prysstygings in ’n hoë voedselinflasie omgewing te versag. 

Gevolglik het die koste van gewilde kookolies, insluitend ’n 750ml kanola- en sonneblomolie, op ’n jaargrondslag met 10% tot R36,01 in Oktober 2023 gedaal.

OFM Nuus/Elsabé Richard-May Corné