Die DA het ernstige kommer uitgespreek oor moontlike onregmatige uitgawes deur die Noord-Kaapse departement van sport, kuns en kultuur wat verband hou met die hernoeming van geografiese liggings in die provinsie, sê Reinette Liebenberg, DA-parlementslid en woordvoerder van sport, kuns en kultuur.

Volgens die DA het die departement moontlik die afgelope dekade miljoene rande aan naamsveranderinge bestee sonder die wetlike magtiging om dit te doen, weens die afwesigheid van ’n funksionerende provinsiale geografiese benoemingskomitee (PGNC) sedert 2015.

Liebenberg het formeel ’n beroep op LUR Mangaliso Matika gedoen om ’n ondersoek van stapel te stuur na die wettigheid van die naamsveranderings wat sedert die komitee se verstrykingsdatum aangebring is.

“Die gebrek aan ’n geldige PGNC sedert 2015 is baie kommerwekkend. Ondanks herhaalde waarskuwings het die departement blykbaar voortgegaan om veranderinge deur te druk, wat nou as onwettig beskou kan word.”

Foto: iStock

Sy sê tydens ’n onlangse aanbieding oor die departement se jaarbeplanning vir die 2025/26 finansiële jaar, het dit aan die lig gekom dat die laaste NGNC-termyn in 2011 begin het en in 2014 vir een bykomende jaar verleng is. Geen nuwe komitee is egter sedertdien saamgestel nie.

“Die departement het glo gesukkel om die komitee te hervestig, met verwysing na uitdagings om toepaslik gekwalifiseerde kandidate te identifiseer - ’n kwessie wat toegeskryf word aan prosedurele vertragings van die LUR se kantoor.”

Liebenberg het ook die departement gekritiseer omdat hy vorige waarskuwings geïgnoreer het. “Ons het so ver terug as 2022 alarm gemaak toe dit onder ons aandag gekom het dat die Noord-Kaap die enigste provinsie is sonder ’n werkende PGNC. Tog is geen aksie geneem nie.”

Die DA eis nou ’n volledige oudit van alle geografiese naamsveranderinge wat sedert 2015 in werking gestel is, insluitend besonderhede van hoeveel openbare geld bestee is, die prosesse wat gevolg is en of voldoende openbare konsultasie plaasgevind het.

Deursigtige besluitneming

Liebenberg sê naamveranderinge moet inklusiewe en deursigtige besluitneming weerspieël. “Hulle moet nie nagevolg word ten koste van behoorlike bestuur of finansiële aanspreeklikheid nie.”

Die party wil verder duidelikheid hê oor die status van PGNC-raadsvakatures wat in 2023 geadverteer is. Volgens Liebenberg het die voormalige LUR, Desery Fienies, belowe dat hierdie rolle gevul sal word, maar geen aanstellings is tot op hede aangekondig nie.

“Die DA dring daarop aan dat LUR Matika nou ’n verpligting het om die Wet op die Suid-Afrikaanse Raad vir Geografiese Name van 1998 te handhaaf en te verseker dat enige onreëlmatighede ondersoek en aangespreek word,” sê Liebenberg.

OFM Nuus cg