Reuters berig die tariewe, wat hierdie week deur die Withuis bevestig is, wissel van 31% op Suid-Afrikaanse uitvoer tot selfs 50% op produkte uit Lesotho. Ander lande wat swaar getref is, sluit in Madagaskar (47%), Mauritius (40%) en Botswana (38%).

Suid-Afrika, wat tans die grootste Afrika-uitvoerder na die VSA is, het sy kommer uitgespreek en gesê dit wil so gou moontlik nuwe handelsbepalings met Washington bespreek. Kenia, wat relatief lae tariewe van 10% het, het egter aangedui dat dit moontlik ’n voordeel vir hul tekstieluitvoer teenoor Asiatiese lande kan inhou.

LIBERATION DAY RECIPROCAL TARIFFS ???? pic.twitter.com/ODckbUWKvO

— The White House (@WhiteHouse) April 2, 2025

John Steenhuisen, minister van landbou, het gewaarsku die moontlike verlies van voorkeurtoegang tot die Amerikaanse mark ’n ernstige bedreiging vir Suid-Afrika se landbousektor inhou, maar beklemtoon daar is reeds stappe gedoen om nuwe geleenthede elders te ontsluit.

“Ons moet dit in konteks plaas. Suid-Afrika se uitvoer na die VSA maak sowat 6% van ons internasionale marktoegang uit, maar dit sluit baie spesifieke en belangrike sektore in – veral sitrusvrugte, wyn en neute,” het Steenhuisen in ’n parlementêre sessie gesê.

Volgens hom sou die verlies van belastingvrye toegang na die VSA ernstige gevolge vir hierdie sektore hê, maar die departement van handel en nywerheid is reeds besig om alternatiewe markte te ondersoek. “Wat tans gebeur, is dat bestaande handelsverhoudinge met ander lande – soos die Europese Unie, Japan en China – herbeoordeel word om te kyk hoe ons toegang tot daardie markte kan verdiep en verbreed.”

Hy sê Suid-Afrika moet nie net afhanklik wees van die VSA nie, veral nie ná die sogenaamde “Liberation Day” wanneer verskeie lande met soortgelyke tariefkwessies gekonfronteer word nie. “Ons kyk daarna of ons werklik voordeel trek uit die volle spektrum van goedere wat ons kan uitvoer, en oorweeg ook om produkte wat moontlik uit die VSA-mark uitgesluit gaan word, na ander markte te verskuif.”

Hoewel Steenhuisen die bedreiging ernstig opneem, glo hy dit bied ’n geleentheid om die sektor sterker te maak. “Ons moet nou begin om weerbaarheid in die landbousektor te bou in ’n wêreld ná Agoa.”

Agoa kom in September aan ’n einde, en die nuwe tariefmaatreëls dui daarop dat ’n verlenging van die program onwaarskynlik is. Die ooreenkoms het sedert die laat 1990’s ’n sleutelrol gespeel in die VSA se ekonomiese betrekkinge met Afrika.

Met die VSA as Suid-Afrika se tweede grootste bilaterale handelsvennoot ná China, is die druk groot om nuwe markte te vind. Handelskenners meen die land sal moet kyk na uitbreiding van bestaande verhoudinge met onder meer die Europese Unie en Oos-Asiatiese lande.

OFM Agri cg