Central SA
Hand-voet-en-mondsiekte duik weer op─── CHARNÉ VAN DER MERWE 11:32 Fri, 28 Feb 2025

Hand-voet-en-mondsiekte (HVMS) is weer besig om kop uit te steek in Sentraal-Suid-Afrika, wat kommer wek oor die oorsake en behandeling daarvan.
Dié algemene virussiekte raak hoofsaaklik jong kinders, hoewel volwassenes ook die virus kan opdoen, dikwels sonder om simptome te toon. HVMS is hoogs aansteeklik en versprei vinnig, veral in kindersorgomgewings.
Volgens die Mayo Clinic word HVMS veroorsaak deur ’n infeksie met die Coxsackie-virus, ’n tipe RNA-virus in die familie Picornaviridae en die genus Enterovirus.
Oorgedra deur direkte kontak
Die virus word oorgedra deur direkte kontak met ’n besmette persoon se respiratoriese afskeidings, speeksel of ontlasting. Dit is veral algemeen in dagsorgsentrums en voorskole.
Die virus kan ook versprei word deur aan besmette oppervlaktes te raak of druppels van ’n besmette persoon se hoes of nies in te asem. Die vog in die blase van besmette individue bevat ook die virus en dra by tot die verspreiding daarvan.
Kinders moet gereeld hul hande was. Foto: Wikipedia
Volgens Kids Health is die inkubasietydperk – die tyd tussen infeksie en die aanvang van simptome – tipies tussen drie en vyf dae.
Oordrag
Die virusse wat verantwoordelik is vir HVMS word hoofsaaklik gevind in speeksel, slym van die neus en longe, stoelgang en die vloeistof van blase en sere. Die siekte versprei op verskeie maniere:
- deur hoes of nies deur ’n besmette persoon;
- noue persoonlike kontak;
- deur eetgerei, koppies of glase te deel; en
- kontak met stoelgang (soos wanneer doeke omgeruil word).
Simptome
Die simptome van HVMS sluit in:
- koors;
- seer keel;
- moegheid en lusteloosheid;
- pynlike blase in die mond, keel en op die tong;
- swak eetlus as gevolg van blase in die mond; en
- ’n uitslag op die handpalms, voetsole en soms die sitvlak en lyf.
Ongeveer 90% van HVMS-gevalle is asimptomaties, wat beteken dat individue dalk nie merkbare simptome toon nie.
HVMS kom twee keer meer by seuns as by meisies voor. Foto: Wikipedia
Isolasie en voorkoming
Volgens die Cleveland Clinic is dit van kardinale belang vir kinders met HVMS om vir ten minste sewe dae te isoleer of totdat die blase opdroog om te help om verdere oordrag van die virus te voorkom.
Voorkomende maatreëls
- Was hande deeglik met seep en water.
- Maak oppervlaktes skoon met ’n alkoholgebaseerde ontsmettingsmiddel wat ten minste 60% etanol bevat, en pas dit vir 60 sekondes toe.
- Vermy die gebruik van gereelde nat doekies om virusse uit te skakel.
- Gebruik slegs waterlose ontsmettingsmiddels en doekies wanneer dit absoluut noodsaaklik is.
Komplikasies
Hoewel HVMS gewoonlik ligte simptome en geen langtermyneffekte veroorsaak nie, berig Healthline dat seldsame komplikasies kan voorkom. Dit sluit in enkefalitis (ontsteking van die brein), meningitis (ontsteking van die membrane wat die brein omring) en perikarditis (ontsteking van die perikardium, die voering wat die hart omring).
Behandeling
Daar is geen spesifieke antivirale behandeling vir HVMS nie. Die volgende maatreëls kan egter help om die siekte te bestuur:
- Gebruik parasetamol (nie aspirien nie) soos aangedui vir koors en enige ongemak.
- Drink baie vloeistof, maar vermy lemoensap, wat suur is en pyn kan veroorsaak.
- Laat blase natuurlik droog word. Moenie blase oopsteek nie, omdat die vloeistof daarin aansteeklik is.
- Eet kosse soos jogurt, roomys en sop.
- Indien ’n blaas bars, smeer antibakteriese salf aan om infeksie te voorkom.