Etlike kleuterskole in en om Bloemfontein staan bont om ’n uitbreking van hand-voet-en-mondsiekte (MVMS) die hoof te bied.

’n Skool in die suide van die stad moes sluit nadat meer as tien gevalle daar aangemeld is.

HVMS ’n algemene, virale siekte wat veral voorkom by jong kinders, hoewel volwassenes ook die virus kan opdoen, gewoonlik sonder simptome. HVMD is hoogs aansteeklik en kan vinnig in kindersorgomgewings versprei.

‘Ek het aangeneem sy is besig om verkoue te kry’

’n Ma van Bloemfontein, wat verkies om anoniem te bly, wie se dogter (2) onlangs hand-voet-en-mondsiekte by haar kleuterskool opgedoen het, sê buiten koors was daar geen ander merkbare simptome voor die uitslag nie. “Sy het ’n paar aande voor die tyd koors gehad, maar ek het dit net aan haar loopneus toegeskryf en aangeneem sy is besig om verkoue te kry.”

’n Paar dae later het ’n blaas aan haar dogter se regterhand verskyn. “Die volgende dag het die skool my meegedeel dat haar hele hand, sowel as een van haar voete, vol rooi kolle was, waarvan sommige blase gehad het.”

Kinders moet gereeld hul hande was. Foto: Wikipedia

Hoewel haar dogter effens haar eetlus verloor het, was daar geen ander simptome nie. Die uitslag het egter vir vyf dae aangehou voordat dit heeltemal verdwyn het.

Volgens Better Health Channel word HVMD veroorsaak deur ’n infeksie met die Coxsackie-virus, ’n tipe RNA-virus wat tot die Picornaviridae-familie en die Enterovirus-genus behoort.

Die virus versprei deur kontak met die respiratoriese afskeidings, speeksel of ontlasting van ’n besmette persoon, en kom veral voor in dagsorgsentrums en kleuterskole. Dit kan ook versprei word deur kontak met besmette oppervlakke of deur druppeltjies in die lug wanneer ’n aangetaste persoon hoes of nies. Die vog in die blasies dra ook die virus.

Tipiese simptome sluit in:

• koors;
• keelseer;
• moegheid en lusteloosheid;
• pynlike blase in die mond, aan die agterkant van die keel en aan die tong;
• swak eetlus as gevolg van blase in die mond; en
• uitslag aan die handpalms, voetsole en soms op die sitvlak en liggaam.

Volgens Cleveland Clinic moet kinders met HVMS minstens sewe dae afgesonder word of tot hul blase opdroog om die verspreiding van die virus te voorkom.

Voorsorgmaatreëls:

• Was hande gereeld met seep en water.
• Maak oppervlaktes vir 60 sekondes skoon met ’n alkoholgebaseerde reiniger wat minstens 60% etanol bevat.
• Vermy die gebruik van standaard natdoeke vir virusuitskakeling.
• Gebruik slegs waterlose ontsmettingsmiddels en doekies as ’n laaste uitweg.

“Ná die uitbrekings van Covid-19, cholera, masels en nou weer a-pokke het die DBE die Riglyne vir Skoonmaak en Higiëne in Skoolfasiliteite ontwikkel,” sê Howard Ndaba, Vrystaatse onderwyswoordvoerder.

Hy sê dit is om te verseker dat skole hul geriewe skoon hou, sodat niemand onkant betrap word wanneer ’n uitbreking plaasvind nie. Afskrifte van hierdie riglyne is deur die DBE verskaf en aan skole versprei deur koördineerders van die Geïntegreerde Skoolgesondheidsprogram (ISHP).

‘Die riglyne verskaf aanbevelings oor higiënemaatreëls’

“Hoewel gedrukte boekies nie genoeg is nie, is ’n elektroniese kopie voorsien terwyl meer riglyne deur die HIV en VIGS Lewensvaardighede Onderwysvoorwaardelike toestel gedruk en versprei kan word,” sê Ndaba.

Hierdie riglyne verskaf aanbevelings oor higiënemaatreëls wat in die omgewing van die skool geïmplementeer moet word. Die riglyne strook met die Wet op Beroepsgesondheid en Veiligheid 85 van 1993, wat maatreëls en praktyke magtig vir die beskerming van alle persone, insluitend werknemers, teen gesondheidsrisiko’s wat in die werkplek en aktiwiteite daarin voorkom.

ISHP-koördineerders, in samewerking met skoolgesondheidverpleegkundiges, lei die proses van voorkoming deur bewusmakingsveldtogte oor persoonlike higiëne en hande was.

Voorkoming:

• Isoleer besmette mense van ander en staan verlof toe om te herstel.
• Gebruik van alkoholgebaseerde ontsmettingsmiddel in gevalle waar water nie beskikbaar is nie.
• Verwys mense met moontlike simptome soos uitslag, seer keel, spierpyn en koors na gesondheidsfasiliteite vir ondersoek.

Dit is belangrik dat hierdie higiënepraktyke buite die skool by huishoudings, in samekomsareas binne die skool en in leerdervervoer moet voortgaan om die skoolgemeenskap veilig te hou. 

Skole wat saamwerk met plaaslike gesondheidsdienste en munisipaliteite kan help verseker dat leerders en opvoeders 'n veilige en gesonde leeromgewing het.

Hierdie higiënepraktyke moet gebruik word as ’n minimum standaard van voorsorgmaatreëls om patogeenoordrag te voorkom.

Die Vrystaatse Departement van Gesondheid het kennis geneem van die vermoedelike uitbreking van Hand-, Voet- en Mondsiektes by Fichardt Park Kleuterskool Dagsorg in Bloemfontein. Hierdie is 'n virale siekte wat kinders onder die ouderdom van 5 affekteer. Die Departement het die Mangaung Metro Gesondheidsdistrik se Uitbreekreaksiespan geaktiveer vir toesig, opsporing en navorsing van die aangetaste kinders.

OFM Nuus/Heidre Malgas mvh